Worsteling met de materie

Toch gaat Widmanns Versuch über die Fuge, dat hij hier dirigeert in een bewerking voor sopraan, hobo en een kamerorkest van strijkers en twee fagotten, over een voor de supervirtuoze componist atypische worsteling met de materie. ‘Versuch über…’; zo begonnen titels van leerboeken als Carl Philipp Emanuel Bachs Versuch über die wahre Art das Clavier zu spielen. Een Versuch über die Fuge is een ander verhaal, maar het in 2005 als Vijfde strijkkwartet ontstane stuk is wat de vreemde titel belooft.

Mendelssohns ‘Reformatie’-symfonie

Widmann bepaalt tastend en zoekend zijn verhouding tot een techniek die in elk geval tot en met Johann Sebastian Bach de toetssteen was voor de ambachtelijke bekwaamheden van een componist. En het lukt niet meer. De ongenaakbare contrapuntische orde van de grootmeesters tot en met Bach blijft een verre herinnering, of een onbereikbare droom. Het Bijbelse vanitas-thema van de tekst verwijst naar de vergeefsheid van het streven: Vanitas vanitatum omnia vanitas – alles is ijdelheid. Het typeert Widmann dat hij zo’n programma dan bijna ironisch afsluit met de door hem vereerde componist voor wie de fugakunst nog de normaalste zaak van de wereld is: Felix Mendelssohn.