Interview: Pianokwartet Corneille - ‘Muziek leert ons iets over wie we zijn als mens’

De musici van Pianokwartet Corneille zijn allen prijswinnaars bij internationale concoursen en traden op in vooraanstaande zalen over de hele wereld. Noé Inui (viool) en Vassilis Varvaresos (piano) vormen al sinds 2011 een duo; Ella van Poucke (cello) en Georgy Kovalev (altviool) kennen elkaar van hun studie aan de Duitse Kronberg Academy. Als kwartet treden zij sinds vier jaar samen op, merendeels in Nederland, maar ook elders in Europa.

Het Pianokwartet Corneille is sinds maart niet bij elkaar geweest. Dat ze blij zijn weer samen te kunnen musiceren is zo klaar als een klontje: het speelplezier spat ervan af. Voor deze video-opname van het eerste deel van Brahms’ Derde pianokwartet in c, op. 60 zitten de strijkers omgedraaid. Vassilis Varvaresos merkt enthousiast op: ‘Ik kon de gezamenlijke cellolijn heel goed horen, en het was fijn dat we elkaar konden zien.’

Deze gepassioneerde, betrokken musici bIijken compleet aan elkaar gewaagd, zowel op het podium als aan de gesprekstafel. De lockdown vanwege het coronavirus moet voor hen wel een nare periode zijn geweest, of niet?

Varvaresos reageert: ‘Nee, we hebben ervan genoten! Door de quarantaine heb ik herontdekt waarom ik piano speel. Als er niets is – geen volle agenda, geen plannen – dan kun je zelf kiezen. Ik voelde dat ik werkelijk met mijn instrument samen wilde zijn, ik wilde spelen. Waarom? Omdat ik er tot in mijn diepste van houd.’

Door de quarantaine heb ik herontdekt waarom ik piano speel

Georgy Kovalev: ‘Ik besefte hoe belangrijk het is om voor jezelf te spelen. Dat gevoel wil ik proberen vast te houden, want het is echt een kernwaarde. En verder heb ik waarschijnlijk mijn beste vakantie ooit gehad! Als musicus plan je meestal geen vakanties tussen je werk door, zo werkt dat gewoon niet. We spelen allemaal op fantastische locaties, waar we ook van genieten, maar er is altijd de druk van aanstaande uitvoeringen.‘

Noé Inui: ‘Deze opgelegde quarantaine heeft ons bewust gemaakt van het belang van tijd. Om een voorbeeld te geven: wanneer je gaat zitten om programma’s voor volgende seizoenen te bedenken, wil dat niet zeggen dat er ook werkelijk iets ontstaat. Er moet een soort vacuüm zijn, met niets – geen activiteiten, weg van dat gedoe van: over drie dagen is het volgende concert, wanneer kunnen we even Skypen? Over twee dagen weer het volgende, wanneer heb je vijf minuten over? Als musici hebben we natuurlijk ook een aandeel in dit malle “spel” – net als de concertzalen, de impresario’s, et cetera. Ik denk dat de lockdown ons allen aan het denken zou moeten zetten over wat wij als “normaal” zijn gaan accepteren. Als je verandering wilt, zul je out-of-the-box moeten denken.’

Ik denk dat de lockdown ons allen aan het denken zou moeten zetten over wat wij als “normaal” zijn gaan accepteren

Ella van Poucke: ‘Ik ben er niet zo zeker van dat er veranderingen zullen komen. Sommige mensen willen, vaak uit angst, zo snel mogelijk terug naar normaal. Iets anders wat me zorgen baart is dat cultuur niet als iets belangrijks wordt gezien.’

Varvaresos: ‘Ja, dat zien we in veel landen: wat komt er als eerste in het gedrang wanneer er een crisis is? Cultuur en onderwijs. Maar voor mij is het overduidelijk: die twee zijn net zo essentieel als zuurstof. Dit is een kans om ons te bezinnen en een onderwijssysteem in te richten dat flexibeler en inclusiever is, vooral voor muziek. De noodzaak van klassieke muziek is zonneklaar: muziek leert ons iets over wie we zijn als mens.’

Kovalev: ‘En zij brengt je naar een andere wereld.’

Voor de nabije toekomst richten de musici zich op optredens dichter bij huis. Varvaresos: ‘Hetgeen trouwens niets met nationalisme te maken heeft! We zouden gewoon graag zien dat musici minder van hot naar her reizen en dat er meer waardering komt voor lokale musici.’

Cultuur en onderwijs zijn net zo essentieel als zuurstof

En daarna? Inui: ‘Vanuit dit vacuüm zullen weer nieuwe initiatieven ontstaan!’

Op 5 april zou Pianokwartet Corneille een Zondagochtend Concert in Het Concertgebouw hebben gegeven, mede mogelijk gemaakt door Classical Futures Europe. Dit programma wordt gedragen door een collectief van vijftien Europese concertzalen, waaronder Het Concertgebouw. Classical Futures Europe steunt projecten die de loopbaan van veelbelovende jonge talenten in de klassieke muziek vooruithelpen. Helaas viel, net nadat Inui en Kovalev hiervoor waren geselecteerd, het openbare leven in de meeste Europese landen stil.

Kovalev: ‘Het is een mooi, inspirerend programma. Het zal zeker nieuwe wegen openen, wanneer we weer op tournee naar deze legendarische zalen kunnen. We hopen van harte dat het afgelaste concert in Het Concertgebouw volgend jaar alsnog kan plaatsvinden.’