Muziek in duistere tijden

Hannes Minnaar speelt Viktor Ullmann

Viktor Ullmann stond gedurende het interbellum in hoog aanzien. Hij verkeerde in de Weense kringen rond Schönberg, maar verdween naar de achtergrond vanwege zijn joodse wortels. Als ‘entartete’ componist vond hij in 1944, via Theresienstadt, in Auschwitz zijn einde. Hoewel de opera Der Kaiser von Atlantis, die in 1975 in Amsterdam zijn première beleefde, enige bekendheid geniet, is het grootste deel van zijn oeuvre nog nauwelijks ontgonnen. Hannes Minnaar breekt een lans voor het dynamische Pianoconcert uit 1939.

Lichtvoetigheid in duistere tijden

Zelfs in een concertprogramma dat nauw aansluit bij afschuwelijke tragediën van de twintigste eeuw is er volop ruimte voor schoonheid. In verband met de huidige corona-omstandigheden wordt vandaag niet de geplande, enorme Elfde symfonie van Sjostakovitsj gespeeld, maar de kleiner bezette Negende. Het is een onverwacht humorvol werk – in zijn geheel korter dan het openingsdeel van de Achtste – en betekende in 1945 een klap in het gezicht van Stalins apparatsjiki, die een grootse, juichende afsluiting van zijn ‘oorlogstrilogie’ verwacht hadden.