Vaarwel Orkest! Interview met Sieuwert Verster
di 4 okt 2022 - 4 minuten leestijd - Tekst: Noortje Zanen
Sieuwert Verster en het Orkest van de Achttiende Eeuw zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Toen de vermaarde blokfluitist Frans Brüggen het orkest in 1981 oprichtte deed hij dat samen met zijn vriend Sieuw. Deze maand neemt Verster afscheid als directeur, onder andere met een bijzonder concert in Het Concertgebouw. Hoe kijkt hij terug op al die jaren en wat verwacht hij van de toekomst?
‘Het is natuurlijk allemaal begonnen met Frans, maar tegelijkertijd is het orkest ook een collectieve creatie, dat is altijd onze grote kracht geweest’, vertelt Verster aan de vooravond van zijn laatste tournee met het orkest. ‘Mijn eerste ontmoeting met Frans heb ik te danken aan vrienden van mijn ouders, die mij als student muziekwetenschap uitnodigden om een tentoonstelling samen te stellen over de oude-muziekbeweging. Ik was twintig, de jaren zeventig waren net begonnen. Pioniers als Gustav Leonhardt en Frans Brüggen brachten een explosie teweeg met hun revolutionaire interpretaties van oude muziek, ze gaven het muzikale landschap een flinke draai.’
Ik word de dirigent, en jij de directeur
‘Voor die tentoonstelling mocht ik wat blokfluiten van Frans lenen, en zo leerden we elkaar kennen. Al gauw raakten we bevriend en die vriendschap heeft zich in de loop der jaren enorm verdiept. Ik reisde bijvoorbeeld ook met hem mee toen hij nog optrad als blokfluitist, om de tape te starten van Sweet, het stuk van boezemvriend Louis Andriessen. Frans speelde het vaak na de pauze samen met andere eigentijdse stukken. Op een gegeven moment kwam Frans naar me toe en zei: “Sieuw, ik heb een idee, ik wil een orkest oprichten. Ik word de dirigent, en jij de directeur.” Zo gezegd, zo gedaan.’
Sieuwert Verster en Frans Brüggen tijdens een van hun vele concertreizen
De vriendschap tussen mij en Frans Brüggen heeft zich in de loop der jaren enorm verdiept
Iedereen wilde ons horen
Brüggen nodigde samen met barokvioliste en concertmeester Lucy van Dael en nog een paar vrienden de beste oude-muziekspecialisten van over de hele wereld uit, om samen oude muziek op oude instrumenten te spelen en zo dichter bij de klankwereld te komen die de componisten zich destijds hadden voorgesteld. ‘We hebben zodoende de vreugde gekend om samen iets op te bouwen. En omdat Frans al een beroemdheid was, ging dat eigenlijk vrij makkelijk. Iedereen wilde ons horen. Zo begonnen we aan ons avontuur. Eerst de groei, toen de bloei, toen de jaren waarin Frans achteruitging en ten slotte na zijn dood in 2014 de jaren van transitie, nadat we met de herderlijke zegen van Frans hadden besloten om door te gaan.’
Vertrek na ruim veertig jaar
‘Inmiddels zijn we beland bij het wonderlijke moment dat ik na ruim veertig jaar vertrek. De beslissing om zonder Frans door te gaan betekende uiteraard dat we moesten verjongen. Daar moet je dan als directeur geen uitzondering op zijn. Het komt niet meer zo vaak voor dat iemand 42 jaar hetzelfde werk doet, jonge mensen wisselen voortdurend van baan. Ik heb zelf ook weleens eervolle uitnodigingen gekregen, maar het is geen moment bij mij opgekomen om iets anders te gaan doen. Ik zat precies op de plek waar ik hoorde te zitten.’
Nú begrijp ik muziek pas écht!
‘Dankzij mijn studie muziekwetenschap wist ik iets over muziek en zo heb ik Frans leren kennen. Dankzij Frans en het orkest heb ik een paar keer in mijn leven het gevoel gehad: en nú begrijp ik die muziek pas écht! Dankzij mijn studie dramaturgie heb ik de tournees met het orkest altijd gezien als een soort voorstelling met een begin, een hoogtepunt, een dieptepunt en een einde. En ik voerde de regie over het geheel. Dat ik ooit ook nog drie jaar lang koeherder ben geweest in de Oostenrijkse bergen heeft ervoor gezorgd dat ik een instinct heb ontwikkeld om de groep bij elkaar te houden.’
Dat ik koeherder ben geweest in de Oostenrijkse bergen heeft ervoor gezorgd dat ik een instinct heb ontwikkeld om de groep bij elkaar te houden
Fantastische opvolger
Deze maand organiseert Verster de tournee nog zelf, maar vanaf 1 november is het orkest volledig in handen van de nieuwe directeur Kate Rockett. ‘Volgens mij is zij een fantastische opvolger. Ze is jong, ze is vrouw, ze heeft ervaring als cultuurmanager, ze is musicoloog én ze is musicus. Wat wil je nog meer? Ik denk dat zij goed in staat is om de juiste balans te vinden tussen de zaken die na veertig jaar écht moeten veranderen en het koesteren van de bijzondere kwaliteiten van het orkest.’
Vaarwel
Het concert op 18 oktober in Het Concertgebouw is voor Verster extra speciaal. Het orkest speelt dan de wereldpremière van Farewell van Martijn Padding, een vaarwel van het orkest aan Verster. ‘Ik ben het orkest en het bestuur enorm dankbaar voor dit afscheidscadeau. Het past goed bij de rest van het programma: naast Nymphes des bois van Josquin des Prez en het meesterlijke Requiem van Mozart klinkt May van Louis Andriessen, een ode aan Frans Brüggen.’ Een prachtig gebaar van het orkest aan de vertrekkende directeur, die zich vanaf november weer volledig gaat richten op het bestieren van zijn eigentijdse muzieklabel Attacca. ‘En ik wil ook weer films en documentaires maken, misschien wel over de erfenis en de toekomst van het Orkest van de Achttiende Eeuw.’
Foto's: Annelies van der Vegt
