Grote Pianisten: Emanuel Ax

Emanuel Ax

Op Emanuel Ax lijkt de tijd geen vat te krijgen. Hij heeft zich nooit als grote solist op de voorgrond geplaatst, en juist zijn natuurlijke bescheidenheid heeft geleid tot een van de mooiste carrières van de laatste halve eeuw. Ax is fenomenaal op drie fronten: als solist, als recitalpianist en als kamermusicus. Die veelzijdigheid maakt hem groot. Tijdens de lockdowns studeerde Emanuel Ax vooral Bach, naar eigen zeggen om een achterstand weg te werken.

Beethoven

Naast Bachs Wohltemperierte Klavier is het piano-oeuvre van Beethoven allesbepalend geweest voor de toekomst van het instrument. Beethoven heeft steeds grenzen verlegd: zijn aan Haydn opgedragen vroege sonates doorbreken het klassieke evenwicht, zijn latere werken maken dankbaar gebruik van de grotere omvang die de piano kreeg. Beethoven legde zijn ideeën in schetsen vast en ontwierp, ook vanwege zijn doofheid, vorm en inhoud in zijn hoofd. Uit Beethovens variatiewerken spreekt een onbegrensde inventiviteit – die op een eigen thema, opus 34, zijn daar een mooi voorbeeld van. Beethovens pianowerken worden vanavond begeleid door twee werken die ook bol staan van de inventiviteit: de atonale Drei Klavierstücke en Sechs kleine Klavierstücke van Arnold Schönberg. Ook klinken zijn Drie Klavierstücke uit 1894, die een beduidend conventioneler en romantischer componist laten horen.