Backstage: pianostemmer Ehud Loudar - ‘Ik ben de klokkenluider van de zaal’
vr 1 apr 2022 - 4 minuten leestijd - Tekst: Bureau Bax
Stemmen, intoneren, afregelen. Een pianostemmer doet heel wat meer dan hier en daar een snaar aandraaien. Ehud Loudar laat de vleugels van Het Concertgebouw op hun mooist klinken.
In de bijna twintig jaar dat Ehud Loudar als pianostemmer voor Het Concertgebouw werkt, heeft hij maar één keer meegemaakt dat een concert gestopt moest worden omdat er iets met een vleugel aan de hand was. ‘Er piepte steeds een pedaal. Dat was niet om aan te horen. Ik moest even onder de vleugel kruipen om de boel te oliën.’
Zo’n driehonderd dagen per jaar is Loudar in Het Concertgebouw te vinden. Vooral in de weekends maakt hij lange dagen. Nog voor de repetities beginnen, zorgt hij dat de vleugels in de Kleine Zaal, Spiegelzaal en Koorzaal gestemd zijn, want dat zijn de instrumenten waarvoor hij verantwoordelijk is. Elke zaal heeft vaste vleugels met een intonatie die past bij de grootte en akoestiek van de ruimte. De vleugels in de Grote Zaal bijvoorbeeld hebben meer power en een hardere klank dan die in de Kleine Zaal.
‘Hoe een vleugel klinkt, hangt nauw samen met de speelaard, met hoe het instrument mechanisch reageert’, legt Loudar uit. ‘Tussen de toetsen en de snaren zitten bijvoorbeeld een soort hefboompjes die op diverse manieren kunnen worden afgesteld. De energie die naar de snaren gaat is hierdoor ook verschillend. De hamerkoppen kunnen met meer of minder vilt zachter of harder zijn. En ook het profiel van de hamerkop, puntig of rond, geeft een andere klank.’
Onderdeel van
Loudar groeide op in Israël. Hij hield als kind al van muziek en probeerde verschillende instrumenten uit. Toen hij op zijn negenentwintigste vanwege een geliefde naar Amsterdam kwam, was een van de eerste dingen die hij deed een piano kopen. ‘Ik raakte in gesprek met de eigenaar van de pianowinkel, pianostemmer Wouter Sanders. Ik vertelde hem dat ik op zoek was naar werk en toen bood hij me aan bij hem in de leer te komen. Hij kocht gereedschap voor me en stuurde me naar de Pianovakschool. Als ik hem niet tegen was gekomen, was het nooit bij me opgekomen om pianostemmer te worden.’
Tijdens de ochtendrepetities is Loudar standby om eventuele aanpassingen te doen. Als een pianist met heel veel kracht speelt, kan een piano ontstemd raken, er kan een snaar breken of een mechanisch onderdeel kapotgaan. Ook invloeden van buitenaf, zoals temperatuurschommelingen, wisselingen in luchtvochtigheid of trillingen door verplaatsing, kunnen het instrument ontregelen.
Net als sportauto’s in de Formule 1 moeten de concertvleugels van Het Concertgebouw constant presteren
De middagen besteedt Loudar meestal aan technisch onderhoud. Zo brengt hij elke vleugel een keer per maand terug naar de standaard zoals die door Steinway wordt voorgeschreven, checkt hij of alles nog goed functioneert en of er onderdelen vervangen moeten worden. ‘Net als sportauto’s in de Formule 1 moeten de concertvleugels van Het Concertgebouw constant presteren. Dat vergt gedegen onderhoud.’
Loudar geniet van zijn werk. Vooral de concertdiensten vindt hij fantastisch. Voor het concert stemt hij de vleugel, loopt hij alles nog een keer na en dan moet het goed gaan. ‘Het is elke keer weer spannend. Ik wil dat de mensen in de zaal genieten en dat de mooiste klanken klinken. De adrenaline giert door mijn lijf. Ik ben verslaafd geworden aan dat gevoel. Tijdens het concert luister ik naar de vleugel. Kan het de volgende keer nog beter? Maar ik ben ook alert op wat er in de zaal gebeurt. Voel ik tocht, hoor ik bijgeluiden van een ventilator, lamp of van de gang? Dat heeft allemaal invloed op de klank. Ik ben de klokkenluider van de zaal.’
Ehud Loudar
Functie: Pianostemmer
Geboren: 5 juli 1961, Tel Aviv
In dienst sinds: Zijn eerste klus voor Het Concertgebouw was in 2002
Opleiding: Pianovakschool Amsterdam, Steinway Academy Hamburg
Vorige baan:
Hij liep twee jaar stage bij de firma Sanders in Amsterdam, was twintig
jaar in dienst bij de firma Ypma te Alkmaar en heeft sinds 2014 zijn
eigen bedrijf Loudar Pianoservices
Thuis: Amsterdam
Motto: ‘Altijd streven naar de mooiste klank’
