Pianorecital Shane van Neerden: Debussy, Rachmaninoff en Van Veldhuizen

Catoire, Van Veldhuizen en Debussy

Shane van Neerden opent het programma met vijf miniaturen, of stemmingsbeelden, van de bijna onbekende Russische componist Georgy Catoire. Elke stuk is een juweel en in deze nieuwe samenstelling een caleidoscoop van expressieve kracht. Daarna wordt een nieuwe compositie van de jonge Nederlandse componist Rick van Veldhuizen omringt door vier etudes van Claude Debussy. Het stuk van Van Veldhuizen, Lantaarns_(Lointaines), wordt op twee instrumenten gespeeld: een gewone concertvleugel en een buffetpiano in een helemaal nieuw ontwikkelde, reine stemming, gebaseerd op de verschillende tetrachorden van Ptolemaeus. Het stuk begint heel subtiel aan de vleugelpiano, waarop, als dwaallichten, boventonen gespeeld worden (de Lantaarns). Op deze manier worden als het ware spookverschijningen aan de piano ontlokt, die wringen met de manier waarop het instrument gestemd is. Zo ontstaat er een steeds opflakkerende dans tussen de gewone tonen van de piano en de boventonen, waarbij uiteindelijk hele akkoorden op één snaar worden gespeeld. Het tweede deel, Lointaines, wordt gespeeld op de buffetpiano. Het tweede deel is het tegenovergestelde van het eerste: waar het eerste het contrast tussen de piano en zijn eigen boventonen laat horen, maakt het tweede gebruik van de niet-zwevende klanken waarin hij is gestemd. Van watervallen van kwinten tot duistere septiemklanken: alle expressieve en melodieuze middelen van deze stemming worden uitgebuit. Ook qua vorm is dit tweede deel tegengesteld aan het eerste. Het begint tumultueus, en dunt in het midden uit naar een simpel gebaar van twee noten. Boven dit gebaar klinken enkele dichtregels, opgezegd door Shane, over weerkaatsing van licht van ver weg: de sterrenkaart en de magische lantaarn worden hier dus als het ware één. De eerste helft van het programma eindigt weer op de traditionele concert vleugel met de Vijfde etude van Debussy, Pour les octaves.

Skrjabin en Rachmaninoff

De tweede helft van het concert bestaat uit twee grote sonates van Aleksandr Skrjabin en Sergei Rachmaninoff en in het midden speelt Van Neerden twee korte sprookjes van Nikolai Medtner. Deze stukken hebben allemaal een zeer expressieve eigen wereld vol fantasie, kleur, en diepte. Dit veelzijdig programma vergt dan ook een grote mate van virtuositeit van Van Neerden, niet alleen door bepaalde technische eisen, maar ook om de rijke binnen werelden van de verschillende componisten naar het publiek te brengen. Met zijn waanzinnige techniek, voortreffelijke timing en verteldrift kan hij juist met dit programma de aandacht van het publiek gevangen houden.