Column: Gijs Groenteman - ‘Ik heb een diepe liefde voor Mahler’

Toen ik een paar jaar geleden fan was geworden van Het Concertgebouw, een fietstocht naar de Van Baerlestraat mijn favoriete uitje was geworden en ik me lekker obsessief in de klassieke muziek begon te verdiepen, werd mij vrij snel duidelijk waar mijn diepe liefde lag. Het is niet erg origineel, ik ben bepaald niet de enige, maar ik heb een diepe liefde voor Mahler.

Als ik van bepaalde muziek hou, wil ik ook Het Verhaal kennen. The Beatles zijn mijn muzikale goden – ik hou van geen muzikant of componist meer dan van John Lennon en Paul McCartney – en hun verhaal is mijn Bijbel. Een lekker compact verhaal. De opnamedata van hun eerste en hun laatste plaat liggen nog geen zeven jaar uit elkaar, vrijwel alles is opgenomen in de Londense studio van EMI aan Abbey Road, bij al die opnames waren buiten The Beatles een stuk of tien mensen betrokken die essentieel waren. Verrukkelijk: het wonder van gewone mensen die iets onmenselijk moois hebben gemaakt.

Als ik van bepaalde muziek hou, wil ik ook Het Verhaal kennen

Ook het verhaal van Mahler bevalt me. Eenvoudige zoon van een herbergier uit de Bohemen, die over een uitzonderlijk muzikaal talent bleek te beschikken, tot de grootste dirigent van zijn tijd uitgroeide, trouwde met een Weense socialite, succes had in New York en jong stierf. Tijdens dit vurige leven moest hij ook nog componeren. In zijn zomervakanties schreef hij in piepkleine componeerhuisjes grootse symfonieën. Tegen de verdrukking in, want bij zijn leven was hij als dirigent vele malen succesvoller dan als componist. In Amsterdam was hij wel succesvol, Willem Mengelberg adoreerde hem en nodigde hem uit bij het Concertgebouworkest.

(Dan logeerde Mahler trouwens bij Mengelberg thuis, in de Van Eeghenstraat 107, het huis waarin ik vele jaren later de eerste negentien jaar van mijn leven woonde.)

Laatst interviewde ik dirigent Iván Fischer over Mahler. Hij is een beroemd Mahlerdirigent. Ik vroeg hem of hij Mahler moeilijk vond om te doorgronden. Überhaupt niet, vertelde hij. Het was anders dan alle andere componisten, hij had geen enkele moeite om ‘m te begrijpen. Het was alsof hij alomtegenwoordig was in de ruimte.

Een componist zit aangesloten op je zenuwgestel en je weet: dit is voor míj

Zo kan dat zijn met een componist. Hij/zij zit aangesloten op je zenuwgestel en je weet: dit is voor míj. Terwijl een ander er misschien niks aan zal vinden. Dat is het grote raadsel van muziek, je kan het begrijpen zonder dat het uit te leggen is.

(Dit is de laatste column in een serie van vier)