Hemelbestormer Tom Borrow: ‘In mijn hart bevindt zich heel veel muziek’

Bach als voorgerechtje

Borrow vertelt dat zijn lievelingsstuk altijd die compositie is waar hij net aan werkt. ‘Een goed stuk overtuigt je dat het voor nu het mooiste ter wereld is.’ En dat mogen er ook drie zijn. ‘Mijn recitalprogramma’s stel ik samen vanuit mijn hart. Dat is niet moeilijk, want daar bevindt zich heel veel muziek. Bachs Italiaanse concert bijvoorbeeld, een soort voorgerechtje, zo licht en feestelijk. Al is het voor de uitvoerder zelf trouwens behoorlijk uitdagend, je moet echt aan de bak.’

Het Italiaanse concert heeft eigenlijk een ellenlange titel. In het oog springt de zinsnede ‘gecomponeerd voor muziekliefhebbers, om ze nieuwe energie te geven’. Dat doet Bach zeker, met een speels werk vol een-tweetjes tussen de solist zelf en de solist in de rol van imaginair orkest. Borrow zegt erover: ‘Dit stuk viert een van de belangrijkste eigenschappen van de piano: het is een imitator. Het instrument wil alle andere in één zijn.’

Debuutalbum

Sinds enige tijd werkt Borrow aan een debuutalbum, waarop Francks Prélude, choral et fugue een centrale plaats zal innemen. Deze speelt hij ook in Amsterdam, naast een vrij laat werk van Rachmaninoff, geïnspireerd op een thema van Corelli, die het zelf ook weer leende uit een opzwepend Italiaans stuk, een ‘dans van de dood’.

Ik heb een speciale plek in mijn hart voor Rachmaninoffs latere werken

‘Dit is niet de Rachmaninoff die je het meest hoort’, vertelt Borrow. ‘Ik heb een speciale plek in mijn hart voor zijn latere werken, zelfs al werden die in zijn tijd veel bekritiseerd. Conservatieven vonden hem te vernieuwend, modernisten te ouderwets. Voor mij staat voorop dat Rachmaninoff juist in die latere composities, zoals de Variaties op een thema van Corelli, een steeds persoonlijker taal lijkt te spreken. Echt uniek, van hem. Dat raakt mij des te meer omdat ik zelf iemand ben die zaken in woorden minder goed kan uitleggen dan in noten.’

De muziek laten spreken

Borrow is zich ervan bewust dat het voor veel musici, zeker solisten, goed werkt als ze iets bij hun concert vertellen. ‘Publiek vindt het prettig de mens achter de musicus te leren kennen. Misschien verandert het bij mij nog, maar nu is het nog zo dat ik eigenlijk alleen de muziek wil laten spreken. Bovendien houd ik van de ambiguïteit die muziek kan hebben, dat het verschillende dingen betekent voor verschillende mensen.’ Dat vindt hij iets om te koesteren. ‘Mensen hoeven niet hetzelfde gevoel te hebben bij mijn programma als ik. Integendeel.’

Ik houd ik van de ambiguïteit die muziek kan hebben

Avondmens

Als Borrow een concert geeft, moet hij dat echt opbouwen, vooral mentaal. ‘Ik reserveer daar een hele dag voor. Eigenlijk ben ik een avondmens, op mijn best als de duisternis is ingevallen. Voor Het Zondagochtend Concert zal ik vroeg opstaan, echt heel vroeg, zodat ik de illusie heb dat het al avond is wanneer ik achter de vleugel plaatsneem.’

Iedereen kan iets uit muziek halen

In de afgelopen tijd debuteerde Borrow onder meer bij de BBC Proms en op belangrijke concertpodia van Berlijn tot Vancouver. Met zijn 22 jaar lijkt hij een ideaal uithangbord voor het seizoensthema Hemelbestormers. ‘Ik ben in elk geval jong genoeg, haha! Belangrijker vind ik het dat ik vaak leeftijdsgenoten in het publiek tref. Er heerst het stereotiepe beeld dat klassieke muziek vooral ouderen zou trekken. Dat is niet wat ik bij mij in de zaal zie. Iedereen kan iets uit muziek halen, daar vormt leeftijd geen enkel obstakel in.’